Mô hình ba đỉnh và ba đáy là một biến thể của mô hình vai-đầu-vai thuận và nghịch. Mọi đặc điểm của mô hình vai-đầu-vai có thể được áp dụng cho các mô hình ba đỉnh và ba đáy cũng như các mô hình đảo chiều khác. Chúng ta sẽ lần lượt xem xét từng mô hình như sau:
1. Mô hình ba đỉnh
Mô hình ba đỉnh được xem là mô hình cải tiến của mô hình vai-đầu-vai thuận và mô hình ba đáy là biến thể của mô hình vai đầu vai nghịch. Điểm duy nhất để phân biệt một cách rõ ràng giữa mô hình này với mô hình vai đầu vai đó chính là đỉnh đầu nằm giữa hai vai, trong mô hình ba đỉnh thì ba đỉnh xấp xỉ cao bằng nhau, nhưng trong mô hình vai đầu vai thì hoàn toàn khác, đỉnh đầu cao hơn hẳn so với hai vai hai bên.
Như hình minh hoạ ở trên thì mô hình ba đỉnh được hình thành từ ba đỉnh sắc nhọn, cả ba đỉnh có độ cao gần bằng nhau. Đỉnh đầu tiên xuất hiện khi giá chứng khoán đang ở trong giai đoạn tăng giá, sự tăng giá lên tới mức kháng cự của mô hình sau đó giá chứng khoán giảm xuống mức hỗ trợ của mô hình, sau đó xuất hiện sự tăng giá trở lại nhưng chỉ đạt đến mức kháng cự ngang bằng với mức kháng cự của mô hình và lại giảm xuống, sự tăng giá trở lại mức kháng cự thứ ba trước khi giá chứng khoán bị giảm một cách nhanh chóng xuống dưới mức hỗ trợ của mô hình.
Hình mẫu kỹ thuật ba đỉnh là một hình mẫu dạng đảo chiều của thị trường nó đánh dấu một thời kỳ chuyển tiếp giữa một xu thế tăng giá và một xu thế giảm giá. Điều kiện đầu tiên của mô hình đó là phải được bắt đầu bằng một xu thế tăng giá. Các nhà phân tích kỹ thuật khuyên rằng nhà đầu tư nên đợi sự hoàn thiện của mô hình ba đỉnh đánh dấu bằng sự phá vỡ ngưỡng hỗ trợ neckline một cách rõ ràng. Nếu giá chứng khoán không giảm mạnh sau sự xuất hiện đỉnh thứ ba thì đó không phải là mô hình ba đỉnh mà có thể là mô hình tiếp diễn hình cái nêm, tam giác hướng lên…
Khối lượng giao dịch tại mỗi đỉnh giảm dần. Mô hình chỉ hoàn thiện khi cả hai đáy đều bị phá vỡ với khối lượng giao dịch lớn. Mục tiêu giá là tính chiều cao từ điểm phá vỡ đi xuống. Khi giá phá vỡ đường viền cổ thì có thể có một vài phiên đường giá quay lại retest lại ngưỡng kháng cự cũ mà bây giờ trở thành ngưỡng kháng cự khi đường viền cổ bị phá vỡ.
Đôi khi trong thực tế mô hình ba đỉnh không thực sự xảy ra một cách hoàn hảo bởi vì ít khi ba đỉnh có độ cao xấp xỉ bằng nhau, mà sự bằng nhau chỉ mang tính chất có sự sai lệch có thể chấp nhận được.
2. Mô hình ba đáy
Mô hình ba đáy được hình thành bởi ba đáy phụ riêng biệt với mức xấp xỉ bằng nhau. Mô hình ba đáy được xem như là mô hình cải tiến của mô hình đỉnh đầu vai ngược, mô hình ba đáy là hình mẫu dạng đảo ngược xu thế biến động của thị trường. Thứ duy nhất để phân biệt giữa mô hình ba đáy và mô hình đỉnh đầu vai ngược đó chính là đỉnh đầu nằm giữa hai vai.
Mô hình ba đáy là một mẫu hình đảo chiều ở đáy xuất hiện sau một quá trình giảm giá dài và sự hoàn thiện của nó đánh dấu sự đảo chiều từ giảm thành tăng. Một mô hình ba đáy hoàn thành khi đường giá phá vỡ đường viền cổ (Neckline), tức là ngưỡng kháng cự được hình thành từ trước đó.
